Iemand die veel opzoekingswerk in Mechelen moet doen mag zich gelukkig prijzen, want de on line beschikbaarheid van genealogische informatie is er uitgebreid. Niet alleen hebben de “Ware vrienden van het Archief” heel wat informatie ontsloten en zo toegankelijk gemaakt via hun website (http://www.dewarevrienden.net/DWV/), recent is er ook de mogelijkheid gekomen om via de website van het stadsarchief  en met een handige tool rechtstreeks (geïndexeerde!) toegang te krijgen tot genealogische bronnen in Mechelen. Ook aan dit project hebben de “ware vrienden van het Archief” meegewerkt.

De rechtstreekse link: http://www.mechelsegenealogischebronnen.be/Onderzoek/Hoe-zoeken-in-de-parochieregisters

De oudste vermelding:

De oudste vermelding van een naamgenoot in de parochieregisters is het huwelijk van Peeter Paeps met Margriete Laukens op 29 augustus 1566, in de parochie van Sint-Jan. 

De naam Laukens is dus reeds zeer vroeg in Mechelen aanwezig, aangezien de eerste vermelding van “onze” stamvader in Achel dateert van 1470, “slechts” ongeveer een eeuw vroeger. We weten echter voorlopig niets méér over deze Margareta Laukens, de parochieregisters hebben geen oudere vermeldingen met een naamgenoot (1). 

Wat onze naam betreft is er ook op andere on line beschikbare bronnen (cijnsboeken, not. protocollen) niets te vinden. We hebben dus geen informatie over de voorouders van Margriet Laukens, evenmin weten we of er uit haar huwelijk kinderen zijn geboren (uit de namen van peters en meters kunnen soms familierelaties afgeleid worden).

Gezinsreconstructie:

Bij gebrek aan oudere informatie start onze familiereconstructie dus noodgedwongen veel later, en wel bij het huwelijk van Antonius Laukens met Lijsken Berckmans. Hun geboortedata, en dus ook die van hun ouders, zijn onbekend. Zij huwden op 21 juni 1625 in de parochiekerk van  O.L.V.-over-de-Dijle. Het valt overigens op dat de volgende generaties nagenoeg uitsluitend in deze parochie terug te vinden zijn (waarvan de oudste parochieregisters dateren van 1585).

Volgens de gezinsreconstructie die wij konden maken had Antonius Laukens twee zusters : Joanna (Jenneken) die 1/8/1621 huwde met Petrus Peeters, en Elisabeth (Lijsken/Lesken) die op 23/4/1626 huwde met Antonius de Windt.

De gezinsreconstructie is te vinden bij de stamboomoverzichten . Deze overzichten zijn enkel toegankelijk voor geregistreerde accounts. Om te registreren zie menu bovenaan.

Antonius Laukens en Lijsken Berckmans kregen 7 kinderen, drie meisjes en vier jongens: 

Anneken (23/10/1625)

Hendrick (16/9/1628)

Antonius (1/2/1632)

Barbara (28/10/1635)

Petrus (4/11/1638)

Maria (14/9/1642)

Joannes (19/5/1647)

Van de mannelijke nakomelingen, van belang voor de voorzetting van de naam, zijn enkel kinderen bekend van Antonius en Joannes; Petrus stierf op zevenjarige leeftijd, Hendrick waarschijnlijk (ongehuwd?) op 25 jarige leeftijd op 21/5/1654.

Antonius Laukens (1/2/1632- 12/9/1669) huwde op 27/5/1661 met Catharina Van Beneden. Zij kregen vijf dochters.

Joannes Laukens (19/5/1647 - 28/10/1703) huwde tweemaal: op 14/2/1677 met Elisabeth Vereijcken, met wie hij tien kinderen kreeg, en op 21/1/1694 met Josina De Roij. Uit het tweede  huwelijk werden vier kinderen geboren. Van de veertien kinderen van Joannes waren er negen dochters en vijf zonen. 

Van zeven kinderen weten we dat ze zeer jong zijn gestorven. Eén van de zonen uit het eerste huwelijk, Joannes, is zeer waarschijnlijk de Joannes waarvan de grafsteen werd ontdekt bij restauratiewerken aan de predikherenkerk in Mechelen (zie http://www.laukens.be/genealogie/content/predikherenklooster-mechelen).

Joannes (5/5/1686 - 12/1/1763) was de tweede Joannes in de familie. Zijn broertje stierf al op éénjarige leeftijd in 1682. 

Van twee van de drie andere zonen weten we eveneens dat ze zeer jong gestorven zijn. 

Merkwaardig is ook dat twee zussen van Joannes woonden en overleden in het huis “Maria Magdalena de Passi” in het Groot Begijnhof van Mechelen. Bovendien woonde en stierf een andere (half)zus in hetzelfde Begijnhof in het huis “In den goeden herder”

Beroep en woonplaats

Antonius Laukens waarmee we onze gezinsreconstructie startten, werd begraven op 12/5/1666. In de begrafenisregisters van de parochiekerk van O.L.V.-over-de-Dijle vinden we

 

“Supultus (est) Antonius Laukens middeluitvaart hovenierambacht”

Navraag bij “de Ware Vrienden” over de gewoonte om het ambacht te vermelden van de overledene bracht enige opheldering.

Wanneer bij de begrafenis de beroepscategorie werd vermeld betekende dit dat op de katafalk of de lijkkist een kleed (het “pellen”) werd gelegd van dat ambacht. De leden van dat ambacht werden ook verondersteld naar de uitvaart te komen. Als er vermeld stond “kerke pellen” dan werd het kleed van de kerk zelf gebruikt (wat voor de kerk een bron van inkomsten was).

De term “middeluitvaart” duidt op de categorie van uitvaart en dus op de sociale status van de overledene en zijn/haar familie. Men had een kleine en middelbare uitvaart, een uitvaart met een tinnen kandelaar, een kerklijk (in de kerk begraven) en een koorlijk (in het koor, en dus dichter bij het altaar, begraven). De categorie uitvaart werd bepaald door de hoeveelheid was (dus kaarsen) die men wilde spenderen. Zie hieronder de “tarievenlijst” (bron: begrafenisregister Mechelen Sint-Pieter).

 

 

Antonius behoorde dus tot het ambacht van de hoveniers. Dat ambacht vinden we herhaaldelijk terug bij de begrafenis van leden van de Laukens-familie in Mechelen, wat niet hoeft te verwonderen aangezien beroepen vaak overgingen van vader op zoon.

Bij Joannes Laukens (19/5/1647 - 28/10/1703) vonden we dan weer volgende notering in het begrafenisregister:

 

“De 28 is begraven Jan Laukens met de middelbare uitvaart ende met het Hoveniersambacht in den hije hoeck"

Zo weten we dat Joannes Laukens in de “heije hoeck” woonde. Waar die “heije hoeck’ uit de achttiende eeuw zich precies situeerde zou verder onderzoek moeten uitwijzen. Vandaag is de heihoek een wijk in het oude stadscentrum van Mechelen gelegen tussen de Dijle, de ring en de Hoogstraat-Guldenstraat. De vermelding “heije hoeck” vinden we herhaalde malen terug bij begrafenissen van kinderen van Joannes. Verder vinden we bij nog verwijzingen naar de Adegemstraat/plaats, de Kroonstraat en de Kapucijnenstraat: allemaal straatnamen die nu ook nog in de Heihoek gesitueerd zijn.

 De link tussen Antonius Laukens en Margriete Laukens

Het lijkt logisch te veronderstellen dat er een familierelatie is tussen Margriete Laukens, die op 29/9/1566 huwde, en Antonius Laukens, waarmee we de gezinsreconstructie gestart hebben. Antonius huwde in 1625, zijn zussen respectievelijk in 1621 en 1626. Als we ervan uitgaan dat men huwde op 25-jarige leeftijd, dan moeten Antonius en zijn zussen rond 1600 geboren zijn. Margriete Laukens zou, volgens dezelfde redenering rond 1540 geboren zijn. Dit is dus ongeveer 60 jaar of twee generaties verschil. Margriete kan dus een groottante van Antonius en zijn zussen zijn.

Achttiende eeuw: de naam verdwijnt uit Mechelen

 Antonius Laukens (1632 -1669) had vijf dochters, en geen zonen. En alhoewel Joannes Laukens (1647-1703) veertien kinderen had uit twee huwelijken zijn er geen nakomelingen met de naam Laukens in Mechelen te vinden. Joannes kreeg vijf zonen,  drie stierven zeer jong, een vierde zoon is in het klooster getreden, en van de vijfde zoon Antonius (gedoopt op 26/4/1693) hebben we voorlopig geen verdere gegevens. We weten bijgevolg niet of hij volwassen geworden is en gehuwd…

In de loop van de achttiende eeuw is de naam Laukens in Mechelen dus volledig verdwenen: de laatst gekende geboorte was deze van Franciscus Laukens op 5 maart 1702. Ook in de bevolkingsregisters vanaf 1796 werd - voorzover ze al ontsloten zijn - niets teruggevonden.

Toch vinden we nog een latere verwijzing naar een naamgenoot! In het “Wekelijks bericht voor de provincie van Mechelen” van 22 september 1782 vinden we een aankondiging over de verkoop van een onroerend goed:

 

“Inmijning van onroerende goederen op vrijdag 27 september 1782 van een ‘Huys, Stalle, Scuere ende Hofland daar een gelegen groot dry dagwanden (2) salvo justo, gestaen buyten de Adegem-poorte, het Heyderinneke genaemt, eertyds geweest hebbende een Herberge, …… ende d’Erfgenaemen Jan Laukens ter 5te zeyde,’…”’

Over welke Jan Laukens het hier gaat is niet duidelijk, aangezien de enige Jan Laukens met erfgenamen die we kennen al op 28/10/1703 begraven werd. Eén zoon Jan stierf zeer jong, en de andere zoon met dezelfde naam is de broeder die op 12/1/1763 in het Predikherenklooster overleed. Is er dus toch nog een “latere” Jan Laukens aan onze aandacht ontsnapt?

Bedenking: Verdwijnt de naam Laukens?

Het lijkt er hoe dan ook op dat onze naam in de achttiende eeuw uit Mechelen verdwenen is omdat de laatste mannelijke naamdragers geen zonen hadden om de naam verder te zetten. Wat zich in Mechelen heeft afgespeeld, kan echter ook over een groter gebied, zodat een familienaam zelfs voorgoed verdwijnt. Het verschijnsel dat het aantal familienamen in een maatschappij vermindert werd al in de negentiende eeuw beschreven. Wie daarvoor interesse heeft kan terecht op onze website op volgende link: 

 http://www.laukens.be/genealogie/content/verdwijnt-de-naam-laukens

 

 (1) Zoals men weet werden de parochieregisters ingevoerd door het concilie van Trente (1545-1563), maar de introductie ervan in alle parochies van de Katholieke Kerk heeft vaak tientallen jaren gevergd. Anderzijds waren er priesters die lang vóór het concilie van Trente registraties deden: In Mechelen dateren de vroegste registers van 1303! Toch zal men voor opzoekingswerk in de periode vóór 1563 veelal een beroep moeten doen op andere - véél minder systematische - bronnen.

 

(2) Een dagwand is een oude oppervlaktemaat, en komt overeen met de oppervlakte die een boer met os en ploeg in één dag kon omploegen. De maat verschilde van streek tot streek (één dagwand in Mechelen zou ongeveer 3091 vierkante meter geweest zijn).